انواع سازه ساختمانی
انواع سازه ساختمانی
خواص فیزیکی این مصالح مستقیما بر ویژگی‌های عناصر خطی، سطحی و حجمی سازه ساختمانی مانند تیر و ستون، دیوار و فونداسیون اثر می‌گذارد. در نتیجه این خواص فیزیکی در انتخاب نوع سازه ساختمانی و طراحی آن نقش دارند.
در اینجا به ۵ نوع سازه ساختمانی رایج و بیان ویژگی‌های هر کدام می‌پردازیم:
سازه ساختمانی بنایی
ساده‌ترین نوع سازه ساختمانی و شاید قدیمی‌ترین آن‌ها به سازه بنایی معروف است. این نوع سازه برای ساختمان‌های کوچک و نهایتا دو طبقه استفاده می‌شود که بیشتر حاصل دانش تجربی در زمینه ساخت‌وساز است. البته نباید تنوع آن‌ها را دستِ کم گرفت؛ در کشور ما، ایران، نمونه‌های معماری بی‌نظیری با سازه بنایی وجود دارند که هنوز پس از گذشت سال‌های بسیار، پابرجا و زیبا هستند.
آجر یا سنگ متداول‌ترین مصالح سازه‌های بنایی به شمار می‌روند. این مصالح معمولا ظرفیت گرمایی بالایی دارند، غیرقابل‌اشتعال هستند. اما به‌دلیل وزن زیاد این مصالح، سازه معمولا سنگین است که مقاومت در برابر نیروهای جانبی مانند زلزله را سخت می‌کند.
سازه ساختمانی چوبی
چوب یکی از معدود مصالح ساختمانی تجدیدپذیر است، البته در صورتی که با مدیریت صحیح، بازسازی جنگل‌ها به‌درستی انجام شوند. علاوه‌بر تجدیدپذیری و ارگانیک‌بودن چوب، بافت طبیعی، حس گرمی، تغییرپذیری آسان از دیگر ویژگی‌های چوب به شمار می‌رود. چوب‌ها معمولا به دو نوع چوب سخت و نرم تقسیم می‌شوند که چوب‌های نرم در ساخت سازه ساختمانی کاربرد دارد.
چوب‌های سازه‌ای کیفیت ساختاری خوبی داشته، سبک‌وزن است و وقتی به‌عنوان سازه ساختمانی استفاده می‌شود، در برابر زلزله مقاومت کرده و انعطاف‌پذیری مناسبی دارد. در دسترس بودن چوب آن را به یکی از قدیمی‌ترین اسکلت‌های ساختمانی تبدیل کرده است. به‌راحتی می‌توان آن‌ها را در قطعات لازم برش زد و در محل نصب کرد. هزینه آن نیز نسبت به حجم کار به‌صرفه است.
از معایب سازه ساختمانی چوبی می‌توان به قابلیت آتش‌گرفتن یا رشد میکروارگانیسم‌ها اشاره کرد که حتما باید با روکش‌های مناسب مقاوم شوند. وزن سبک چوب اگرچه در انتقال بار یا زلزله یک مزیت محسوب می‌شود اما در برابر باد شدید مقاومتی ندارد.
سازه ساختمانی فلزی
در عرصه ساخت‌وساز، رقابت تنگاتنگی میان استفاده از اسکلت فلزی و اسکلت بتنی وجود دارد. ساخت آسمان‌خراش‌ها، برج‌ها، ساختمان‌های بزرگ معمولا با سازه فلزی انجام می‌شود؛ چون می‌توان آن را به‌راحتی در ارتفاع جابه‌جا کرد. اتصالات در اسکلت فلزی به دو نوع پیچ‌ومهره‌ای و جوشی تقسیم می‌شوند که هر یک کاربرد متفاوتی دارند.
اسکلت فلزی پیچ‌ومهره‌ای که به‌صورت قطعات پیش‌ساخته در کارخانه آماده و بعد به محل اجرا منتقل می‌شوند، کار را برای مجریان ساختمان آسان‌تر می‌کنند. در نتیجه در ساختمان‌های بزرگ، پیچیده و فضای کارگاهی محدود بسیار مناسب هستند.
اسکلت فلزی جوشی نیز که قدمتی طولانی‌تر دارد، در محل برش خورده و به هم جوش می‌شوند که صحت اجرای جوش مطابق با شرایط جوی و … در کارایی سازه اثر بسیار دارد. از این نوع اسکلت معمولا در ساختمان‌های ساده‌تر استفاده می‌شود.
سازه ساختمانی فلزی اغلب به سازه‌ای قوی و مستحکم، انعطاف‌پذیر، در دسترس با نصبی آسان شناخته می‌شوند و برخلاف سازه‌های چوبی برای مناطقی با باد شدید و طوفان، گزینه خوبی به حساب می‌آیند. از معایب آن نیز می‌توان به خوردگی و نداشتن مقاومت در برابر رطوبت و دمای بالا اشاره کرد.
سازه ساختمانی بتنی
بتن به‌عنوان یک ماده همه‌کاره که می‌توان آن را به هر شکلی قالب گرفت، یکی از پرکاربردترین اسکلت‌های ساختمانی شناخته می‌شود که آن را به دو صورت تک یا مسلح (بتن آرمه) استفاده می‌کنند. بتن ماده‌ای است که از ترکیب سیمان، ماسه، شن و آب با نسبت‌های مختلف به دست می‌آید که با توجه به شرایط اقلیمی محل اجرا آماده می‌شوند
بارزترین ویژگی بتن، مقاومت فشاری بالای آن است که در ساختمان‌سازی نقش مهمی دارد. مقاومت در برابر خوردگی و سایش، غیرقابل‌اشتعال بودن، قالب‌ریزی راحت از دیگر مزایای آن است. به همین دلیل معمولا برای قاب‌های خمشی، فونداسیون، دیوارهای حائل، سنگ‌فرش، دیوار، کف و سقف از بتن استفاده می‌کنند.
ضعف بزرگ سازه ساختمانی بتنی، شکنندگی آن در برابر نیروهای کششی است. اما راه‌حل جبران این ضعف، یعنی استفاده از تقویت‌کننده‌هایی مانند میلگرد فولادی، این مشکل را به‌خوبی حل کرده و آن را به یکی از مهم‌ترین سازه‌های ساختمانی تبدیل کرده است.
در ساختمان‌هایی مانند گاراژ و پارکینگ، استفاده از سازه بتنی بسیار متداول است. اما به این نکته نیز باید توجه داشت که برای مقاومت در برابر زلزله، اسکلت بتنی باید کاملا مهندسی‌شده ساخته شود.
بدون دیدگاه