پروژههای EPC و ارکان آن
واژه EPC مخفف کلمات Engineering/Procurement/Construction به معنی مهندسی و طراحی/تامین و تدارکات/ساخت و اجرا است. پروژههای EPC یا مهندسی، تأمین و ساخت یکی از مهم ترین انواع قراردادهای عمرانی هستند.
قراردادهای EPC به قراردادهایی گفته میشود که طبق آن، کارفرما انجام کلیهی فعالیتهای یک پروژه شامل مهندسی و طراحی، خرید و تأمین تمامی اقلام و تجهیزات و در نهایت ساخت، اجرا و نصب را به یک پیمانکار میسپارد. قراردادهای EPC را قراردادهای طرح و ساخت و یا دو عاملی نیز مینامند زیرا ارکان اصلی این پروژهها دو عامل کارفرما و پیمانکار میباشد. پیمانکاری که قرارداد ایشان با کارفرما از نوع EPC باشد، پیمانکار EPC نامیده میشود.
در این قرادادها، صفر تا صد مسئولیت پروژه و انجام کار بر عهده پیمانکار یا شرکت طرف قرارداد است و کارفرما یا مالک فقط مسئولیت نظارت و سرکشی از پروژه را بر عهده دارد. این نوع پروژهها بالاترین حد سپردن مسئولیت و ریسک به پیمانکاران است.
در پروژههای EPC ارکان اصلی پروژه، کارفرما و پیمانکار هستند اما با توجه به این که این پروژهها، پروژههای بزرگی محسوب میشوند، معمولاً ارکان دیگری نیز حضور دارند که عبارتند از مشاور کارفرما، مشاور پیمانکار، وندور، بازرس.
معمولاً کارفرما برای کنترل بهتر پروژه، با یک شرکت مشاور، قراردادی منعقد میکند تا نقش مشاور کارفرما را در پروژه ایفا نماید و بر عملکرد مهندسی یا اجرای پیمانکار، نظارت نموده و یا خدمات مهندسی ارائه نماید.
به شرکت اشاره شده که معمولاً از نوع شرکتهای مشاور هستند، مشاور پیمانکار میگویند. در صورتی که پیمانکار به صورت مستقل تیم مهندسی نداشته باشد، معمولاً انجام بخش طراحی قرارداد EPC خود را به یک شرکت مشاور اعطا مینماید تا نقش مشاور پیمانکار (طراح پروژه) را بر عهده بگیرد.
وندور (Vendor) که نامهای دیگر آن تأمینکننده، سازنده، تولید کننده و… می باشد، به شرکتهایی اطلاق میشود که تجهیز یا تجهیزات پروژه را تولید کرده و به خریدار (کارفرما) عرضه می کند. به طور خلاصه، وندور شرکت یا کارخانهای است که کالا یا کالاهای پروژه را ساخته و یا تأمین می کند.
در پروژههای EPC وندور جزئی از رکن پیمانکار محسوب می گردد و مسئولیت عدم انطباقهای کالایی که توسط وندور ارائه می گردد، بر عهده ی پیمانکار است. در فرایند ساخت یا تأمین کالا، ارکان مختلف پروژه نظارت خواهند داشت.
بازرس یا شرکت بازرسی در پروژههای EPC شرکتی می باشد که دارای صلاحیت بازرسی کالاهای پروژهها، می باشد. شرکت بازرسی بر فرآیند ساخت یا تأمین کالا، نظارت کرده و با توجه به نوع کالا، می تواند انتخاب شود.
صلاحیت شرکتهای بازرسی برای نظارت بر فرآیند ساخت کالاهای مختلف قابل تشخیص و کنترل می باشد. برخی از شرکتهای بازرسی صرفاً کالاهای خارجی را بازرسی می کنند و برخی دیگر صرفاً کالاهای داخلی. همچنین برخی شرکتهای بازرسی وجود دارند که توانایی بازرسی کالاهای ساخت داخل و خارج را دارند.
بدون دیدگاه